بلاقا گؤره
بيزيم بو وئبلاق دا تكجه بيلگي لريزي آرتيرماق دان سونرا آيري بير آماج يوخوموز
بؤلوم لر
     
سایغاج
rss feed
سؤنمز وطن
بير وئبلاق آذربايجان و توركلر اوچون
آنا یارپاق       ایلگی      
چهارشنبه 11 مرداد 1391 :: نويسنده : سؤنمز وطن

خط زبان تركي


در مورد خط تركي باستان در سنگ نوشته هاي يئني سئي و اورخون در 1400 سال پيش و ايسيك گؤل در 500 سال قبل از ميلاد سخن رفت كه به عقيده زبان شناسان خطوط ابداعي خود تركان بوده و از هيچ خط ديگري اقتباس نشده است. تركان با پذيرش دين اسلام خط عربي را جايگزين خط باستاني خود كردند (نظير زبان فارسي كه با الفباي عربي نوشته مي شود). با بكار آوردن حكومت جمهوري در تركيه، مردم اين كشور الفباي لاتين را جايگزين خط عربي كردند. آذربايجاني هاي شمال آراز نيز ابتدا در محدوده سال هاي 1929-1939 بمدت ده سال زبان خود را به لاتين نوشتند سپس به دستور استالين، خط جمهوري هاي ترك زبان اتحاد شوروي (سابق) به كريل (سيريليك) تبديل شد. لاكن اين جمهوري ها پس از استقلال دائمي خود در سال 1991 الفباي خود را دوباره به لاتين برگرداندند. آثار مكتوب زيادي به زبان تركي و به دو الفباي عربي و لاتين از 1000 سال قبل بجاي مانده است. بنا به دلايل بسياري، الفباي لاتين از الفباي عربي سريعتر فراگرفته مي شود و خواندن و نوشتن به آن راحت تر است. خصوصاً اين خط براي تركي كه در آن تعدد اصوات موجود است مناسبتر مي باشد. خط لاتين تركي آذربايجاني با چند حرف اضافه (?،q،x) يعني ( اَ، ق، خ) اندكي با خط لاتين تركي استانبولي متفاوت است. متاسفانه در ايران استفاده از خط لاتين براي زبان تركي به دليل سياسي محدود گشته است.


 


قدرت و امكانات زبان تركي


• هماهنگي اصوات يكي از زيباترين خصوصيات زبان تركي است كه باعث راحتي تلفظ و خوش آهنگي آن مي شود. در زبان تركي صداهاي خشن (O,U,A,I) و صداهاي نازك (?,U,E,?,?) نمي توانند در ريشه يك كلمه با هم مخلوط شوند و با همان ترتيب فوق در كلمه مي آيند مانند: G?z?llik و Ayr?l?k. كلمات خارجي نيز حتي المقدور تحت تأثير اين قانون جالب قرار مي گيرند مانند كلمه عربي حسين (Hoseyn) كه در تركي Hüseyn و كلمه عربي عباس (?bbas) كه در تركي (Abbas) گفته مي شود. تركها هنگام فارسي صحبت كردن نيز ناخودآگاه از اين قانون طبيعي پيروي مي كنند.


• پسوندهاي تركي بسيار غني و متنوع است و امكان لغت سازي و غناي لغوي اين زبان را بالا مي برد. پسوندهايي نظير: چي، لي، سيز، ليق و ...


• در زبان تركي كلماتي با اختلاف جزيي در معاني موجود است كه در فارسي نيست، مثلاً براي انواع دردها كلمات: آغري، آجي، سيزي، يانقي، زوققو، سانجي، گؤينمك، گيزيلدمك و اينجيمك بكار مي رود كه هركدام درد بخصوصي را بيان ميكنند.


• كلمات تركي بر خلاف فارسي انعطاف زيادي براي اصطلاح سازي دارند، بعنوان مثال: از كلمه ديل به معناي زبان در تركي 36 اصطلاح و تعبير موجود است: ديل آچماق، ديل-آغيز ائتمك، ديلي توتماق و ...


• علاوه بر غناي لغوي، تحرك و قابليت لغت سازي، بيان مفاهيم جديد و غناي مفاهيم مجرد و همچنين تنوع بيان و قدرت بيان و تفاوت هاي جزئي كلام از ديگر عوامل غناي زبان تركي است. به همين دليل و به اعتراف زبان شناسان، نثر زبان تركي براي بيان انديشه و مفاهيم و موضوعات مختلف علمي و فلسفي و اجتماعي رساتر و مناسب تر از بسياري زبان هاي ديگر است. مفاهيم و انديشه هايي را كه در تركي مي توان با يك جمله بيان كرد، جملات و شرح مفصلي را در زبان هاي ديگر ايجاب مي كند.


از ديگر خصوصيات زبان تركي


• زبان تركي از طرف زبان شناشان به عنوان سومين زبان قانونمند و توانمند دنيا شناخته شده است و حتي يكي از توركولوژهاي بنام، زبان تركي را اعجاز غير بشري معرفي كرده است.


• زبان تركي حدود 24000 فعل دارد كه در فارسي بيش از 5000 نمي باشد. • حدود 1650 لغت تركي آذربايجاني شناخته شده است كه براي آنها لغات مستقلي در فارسي نيست. مانند: يايخالاماق، يوبانماق، يودورتماق و...


• حدود 1650 لغت تركي آذربايجاني شناخته شده است كه براي آنها لغات مستقلي در فارسي نيست. مانند: ي متاسفانه به دليل سانسور و تحريف حقايق تاريخي، تركان ساكن ايران و ديگر ملت هاي ايراني شايد تصور كنند كه شهريار تنها شاعر ترك آذربايجاني است، يا اينكه شعراي آذربايجاني همچون نظامي و شمس و قطران فقط به زبان فارسي مي نوشتند، اما چنين نيست، شعراي زيادي به زبان تركي آذربايجاني شعر گفته اند و نويسندگان زيادي به اين زبان نوشته اند

كتاب "دده قورقود" با شهرت جهاني، معروفترين اثر حماسي تركان، بخصوص تركان آذربايجان است. در حالي كه يونسكو سال 1999 را بنام سال دده قورقود نامگذاري مي كند ما از وجود چنين اثري بي خبر هستيم!. سه نسخه دست نويس دده قورقود با نويسنده هاي نامشخص در كتابخانه هاي درسدن، واتيكان و برلين موجود است. اگرچه تاريخ كتابت آن را بعضي از محققين به قرن 11 ميلادي (5 هجري) و بعضي ديگر به قرن 15 ميلادي نسبت مي دهند، اما داستانهاي آن مربوط به قرون 9-10 ميلادي و حتي قديمي تر مي باشد. كتاب دده قورقود با 12 داستان آن از قديمي ترين آثار ادبيات شفاهي جهان بشمار مي رود. كتاب دده قورقود داستان هاي اقوام اوغوز را بازگو مي كند و مهمترين وقايع تاريخي اين داستان ها در آذربايجان و قسمت شرقي آناتولي رخ داده و در آن از قهرماني ها و ويژگي هاي قومي مردم اين سرزمين سخن رفته است. قهرمان اصلي 12 داستان اين حماسه – دده قورقود- آشيقي است كه نقش ريش سفيد قوم را داشته، و با نصيحت هاي با ارزش و انساني خود ، چراغ راه قبيله خود مي شود. برخلاف شاهنامه فردوسي كه مدحنامه شاهان باستاني است و دستاويز نژادپرستان دشمن ترك و عرب. دده قورقود حماسه اي مملو از افكار و احساسات والاي انسان دوستانه مي باشد .


گؤنده ر 100 درجه کلوب دات کام گؤنده ر
بؤلوم :
یارپاق لار :
 
   
 
Powerd By : ARZUBLOG.COM Theme Designer : MyTheme.ir